Post by John BokmaEen gewone LED heeft een erg lange levensduur;
De grap is dat niemand weet hoe lang de levensduur van een LED-lamp
nou precies is. De marketing-afdelingen weten het verschil tussen
een MTBF en een verwachte levensduur niet, laat staan de gemiddelde
consument. Als je nu een lamp koopt met de verwachting dat hij
gemiddeld pas in 2036 stuk gaat ga je van een koude kermis thuis
komen.
De MTBF (Mean Time Between Failures) wordt gemeten door bijvoorbeeld
1000 LED lampen twee weken te laten branden. Dan heb je 24*14*1000=
336.000 branduren bijelkaar gesprokkeld. Vervolgens tel je het
aantal kapotte lampen (Zeg, 8), en presto: een MTBF van >40.000
branduren.
Het probleem is dat dit getal *NIET* betekent dat een lamp 40.000
zal meegaan; integendeel. Het slecht geinformeerde/louche/zweverige
cq marketingdeel der bevolking wil dat echter niet inzien, en dus
krijg je beweringen als "Deze LEDlamp gaat 25 jaar mee". Een MTBF
is een maat van *betrouwbaarheid*, niet een maat van levensduur.
Bij de meting van een MTBF wordt er bijvoorbeeld helemaal voorbij
gegaan aan de observatie dat voor heel veel zaken *leeftijd* zeker
zo'n grote rol speelt als *gebruiksduur*. Als er een proces is waardoor
LED-lampen na 10 jaar opeens massaal bij bosjes gaan sneuvelen zal
een MTBF test dat niet aantonen. En ja, dergelijke processen zijn
er geweest - nog steeds. Hele scheepsladingen condensatoren die
na 10 jaar opeens stuk gaan. Hele bosjes chips die na jarenlang
gebruik opeens zijn overleden aan haarscheurtjes, purple plague
of behuizingen die niet meer luchtdicht bleken te zijn. Er is
weinig reden aan te nemen dat zoiets bij LEDs niet kan optreden.
Voor LEDlampen wordt vervolgens ook geeist dat de licht-
opbrengst niet teveel inzakt, maar dat wordt wederom gemeten
door een lamp gedurende een bepaalde tijd te laten branden, te meten
hoeveel de lichtopbrengst in die tijd is gezakt, en aan de hand
daarvan te bepalen na hoeveel tijd de lichtobrengst is gezakt tot
70% van de beginwaarde. Ook daarvoor geldt alleen dat het een
hele grove schatting is.
Falikante onzin allemaal. Dezelfde fout hebben we ooit massaal gemaakt
met de CD. Data daarop zou tientallen jaren meegaan, maar de praktijk
wijst toch duidelijk anders uit. Ook dat was een MTBF, en ook dat was
gebaseerd op een gesimuleerd verouderingsproces. En dat bleek in de
praktijk toch vies tegen te vallen, omdat de modellen niet klopten
en er geen rekening werd gehouden met een aantal verouderingsprocessen.
Daar komt nog eens bij dat in de meeste gevallen de geclaimde levens-
duur van de LED-lamp de levensduur is van de LEDs *mits gebruikt
binnen de specificatie*. Ten eerste bevat een gemiddelde LEDlamp
meer onderdelen dan alleen en paar LEDs (dus die moet je ook meenemen
in je overweging!), en ten tweede worden LEDs niet zelden buiten
spec gebruikt. Een te hoge stroom (want een fatsoenlijke stroom-
regeling is duur, en kost een paar cent meer) en slechte (zo niet:
Afwezige) koeling komen verdacht vaak voor. In combinatie met de
vaak crimineel overoptimistische rendementsbeloften (Een LED-lamp
met een fatsoenlijke kleurenweergave is niet zuiniger dan een TL,
wie anders beweert is niet eerlijk en meet met twee maten. Veel
gebruikt: De lichtopbrengst van een mat (gloeilamp) peertje zonder
reflector vergelijken met de opbrengst van een smalbundige LED-spot,
gemeten in het midden van de spot, in combinatie met een lichtmeter
die niet is geijkt voor LED-lampen) ben ik bang dat de huidige
LED-gekte over een paar jaar erg tegen blijkt te gaan vallen.
Ik ga mijn TL-buizen in ieder geval er niet voor weghalen,
Martijn
--
Martijn van Buul - ***@dohd.org
